Lavanta

• Tarih | 21 Kasım, 2018
• Blog |
• 0 Yorum

Tarihte Kullanımı Lavanta bitkisinin kullanımı 2500 yıl öncesine kadar dayanmaktadır. Antik Mısır, Yunan, Roma, Hint/Tibet ve Çin tıbbı ile ortaçağda İngiltere ve Fransa’da lavanta büyük öneme ve kullanıma sahip olmuştur. Çeşitli kullanım alanları arasında kozmetik alanında sabun ve parfüm yapımı, antiseptik olarak yara temizlenmesi, sinek, güve ve bit gibi haşereleri kovucu, banyo sularında rahatlatıcı olarak ve örneğin sindirimi rahatlatma, dolaşım bozuklukları, migren, yanıklar, cilt sorunları tedavisinde stres, uykusuzluk ve kaygı sorunlarının giderilmesi gibi tıbbi nedenlerle kullanılmıştır. Aromaterapide veya çay olarak da yaygınca tüketilmiştir. Sıklıkla banyo sularına veya odalarda buhurdanlıklara damlatılan lavanta yağı ile duygu durum düzenlenmesi, sakinleştirme ve uyku problemlerinin iyileştirilmesinde iyi sonuçlar elde edilmiştir.

Günümüzde kullanımı

Günümüzde de hoş kokusu, görüntüsü, antiseptik ve tıbbi özellikleri nedeniyle birçok alanda kullanılmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından (2007) lavanta çiçekleri ve uçucu yağlarının kaygı (anksiyete) bozuklukları ve huzursuzluk gibi durumlarda yatıştırıcı olarak, sindirim sistemi rahatsızlıklarının giderilmesinde (kabızlık ve gaz sıkışmaları) kullanılabileceği bildirilmiştir. Bitkilerden elde edilen diğer uçucu yağların aksine lavanta uçucu yağı harici kullanımda ciltte tahrişe neden olmaz. Halk arasında bu özelliği nedeniyle yara ve yanıklarda, baş ağrılarında cilde uygulanarak kullanılmaktadır.

Lavantanın Uyku ve Kaygı bozukluğu ile ilişkisi 

Beden uyku sırasında dinlenir, kendini onarır ve yeniler. Uyku düzeninde bozulma, kalitesiz uyku kaygı bozuklukları çeşitli hastalıklara sahip kişilerin iyileşme sürecini, yaşam şeklini ve kalitesini etkileyen bir durumlardır. 

Yapılan bilimsel çalışmalar, Lavanata uçucu yağının uyku ve kaygı bozukluğu ile hafif depresyon durumlarında yaygın kullanılan anksiyolitik ilaçlar olan  diazepam ve loreazepam ile karşılaştırdığında, ilaçlarda gözlenen yan etkiler görülmeden oldukça etkin sakinleştirici etkisi olduğunu göstermiştir. Lavanta uçucu yağı kullanımının gün içinde sersemlik yaratmadan uykuya dalma süresinde kısalma ve gece uyanmalarında azalmayı sağladığı görülmüştür. Ayrıca  Alzheimer ve demans hastalarındaki huzursuz (ajite) davranışlarda azalma görülmüştür.  Özellikle böbrek yetmezliği olan hastalarda sıklıkla görülen huzursuz bacak sendromu ciddi uyku bozukluklarına ve hayat kalitesinde düşüşe neden olur. Yapılan bir çalışmada lavanta uçucu yağı masajı uygulanan hastalarda zaman içinde anlamlı rahatlama gözlenmiştir.

Kullanılan Lavanta Türüne Dikkat

Farklı türlere sahip lavanta bitkisinde etkili madde içerikleri de farklılık göstermektedir. Örneğin, daha yoğun kokusu olduğundan parfüm ve kolonya yapımında Lavandula intermedia türü tercih edilir. Ancak her tür tıbbi kullanım için uygun değildir. Tıbbi amaçla sadece yüksek kalite yağ elde edilebilen, sakinleştirici etkiyi gösteren Linalol ve linalil asetat içeriği yüksek ve kafur oranı çok düşük olan Lavandula angustifolia türü kullanılmaktadır. Oral yolla alınacak lavanta yağının gıda kalitesinde ve organik özellikte olması gerekmektedir. Kozmetik amaçlarla üretilen lavanta yağlarının oral kullanımı oldukça sakıncalıdır. 

Kaynaklar

• WHO. 2007. WHO Monographs on selected medicinal plants, World Health Organization Press, Spain.
• EMA. 2014. Lavender Oil Lavandula angustifolia Mill., aetheroleum, London, European Medicines Agency.
• Kashani MS, Tavirani MR, Talaei SA et al. (2011). Aqueous extract of lavender (Lavandula angustifolia) improves the spatial performance of a rat model of Alzheimer’s disease, Neuroscience Bulletin, 27, 99-106.
• Koulivand PH, Ghadiri MK, Gorji A (2013). Lavender and the Nervous System. Evid Based Complement Alternat Med. 2013: 681304.
• Hashemi SH, Hajbagheri A, Aghajani M (2015). The Effect of Massage With Lavender Oil on Restless Leg Syndrome in Hemodialysis Patients: A Randomized Controlled Trial. Nurs Midwifery Stud.  4(4): e29617.
• Lee SY (2005). The effect of lavender aromatherapy on cognitive function, emotion, and aggressive behavior of elderly with dementia. Taehan Kanho Hakhoe Chi. 35(2):303–12.  
• Kasper S, Gastpar M, M¨uller WE et al. (2010). Silexan, an orally administered Lavandula oil preparation, is effective in the treatment of ’subsyndromal’ anxiety disorder: a randomized, double-blind, placebo controlled trial. Int Clin Psychopharmacol.  25(5):277-87. 
• Kasper S, Gastpar M, Muller WE et al. (2014). Lavender oil preparation Silexan is effective in generalized anxiety disorder – a randomized, double-blind comparison to placebo and paroxetine. Int J Neuropsychopharmacol: 17:859–869.