Sonbahar Depresyonu Nedir? Sebepleri Nelerdir?

Sonbahar depresyonu kavramı merak edilen bir konu olmaktadır. Akşam soğukları daha sert, ağaçların yaprakları sararmaya başladı ve sonbahar geldi çattı. Günler kısaldıkça ve hava soğudukça, beyniniz ve vücudunuz değişen mevsime pek çok farklı şekilde tepki verir. Ruh halinizden uykunuza, sonbahar mevsimi sizi farklı bir döngüye sokabilir. Daha kısa olan günler ve mevsim değişikliği enerjinizde azalmaya, yorgunluğa, uyuşukluğa ve hüzünlenmenize sebep oluyorsa, mevsimsel bir duygu-durum bozukluğunun klasik semptomlarına sahipsiniz demektir. Mevsimsel duygu-durum bozukluğunun ortaya çıkma sebebinden uzmanlar emin değilken; bazıları mevsimsel değişikliklerin, uyurken ve uyanırken nasıl çalıştığımızı düzenleyen, bazen enerji dolu-uyanık hissetmemize ve diğer zamanlarda uykulu hissetmemize neden olan 24 saatlik ritmi yani sirkadiyen ritmi bozduğunu düşünmektedir.

Sonbahar Depresyonu İçin Öne Sürülen Diğer Sebepler Nelerdir?

Sonbahar depresyonu için öne sürülen diğer bir teori ise, değişen mevsimlerin uyku, ruh hali ve esenlik duygularını düzenleyen serotonin ve melatonin gibi hormonların dengesini bozmasıdır. Dünya üzerinde ekvatordan uzak, güneşli ve uzun gün sayısı az olan bölgelerde yaşayan insanlarda mevsimsel duygu bozukluğu yaşama olasılığı daha yüksektir. Güneş ışığındaki azalma serotonin seviyelerinin düşmesine neden olur [1]. Bu önemli hormon, ruh halini, iştahı ve uyku düzenini etkiler. Ailesinde benzer rahatsızlıklara, depresyon veya bipolar bozukluk tanısına sahip olan kişiler, bu durum için özellikle daha yatkın olabilmektedirler. Güneş ışığına daha az maruz kalıyor olmanın başka bir yan ekişi de D vitamini eksikliğidir.  D vitamini eksikliğinin de depresyon, anksiyete ve fibromiyalji gibi pek çok rahatsızlık ile bağlantılı olduğunu gösteren pek çok çalışma mevcuttur [2][3]

Mevsimsel depresyon; yaşamınızdan keyif almamanız gibi günlük hayatınızı önemli derecede etkileyebilecek sınırlandırmalara neden olabilmektedir. Bu nedenle önlenmesi veya ortaya çıktığında tedavi edilmesi önemlidir.

Depresyonun Tedavisi İçin Neler Yapabilirsiniz?

Aromaterapi, bu amaçla kullanabileceğiniz en güvenli yöntemlerden biridir [4]. Uzmanlar, esansiyel yağların ruh halini kontrol etmekten sorumlu olan beyin bölgesini ve vücudun uyku, iştah gibi mekanizmalarını düzenleyen iç saatini etkileyebileceğini söylemektedir. Bedeninizin ve ruhunuzun rahatlaması için kıyafetlerinize veya banyonuza birkaç damla lavanta, kavak ağacı gibi bitkilerden elde edilmiş uçucu yağları ekleyebilirsiniz [5][6].

Gün ışığından daha fazla yararlanabilmek için erken yatıp erken kalkmak ve mümkün oldukça dışarıda vakit geçirmek faydalı olacaktır. 2009 yılında yapılan bir çalışma, kronik olarak kısa gün ışığına maruz kalan kum sıçanlarının anksiyete ve depresyon benzeri davranışlar gösterdiğini göstermiştir. Bu çalışma, kronik olarak kısa gün ışığına maruz kalan kum sıçanlarında parlak ışık tedavisinin etkilerini test ederek tahminin geçerliliğini onaylamıştır [7].

D vitamini seviyeleri mevsimsel duygu-durum bozukluğu ile bağlantılıdır [8]. 2014 yılında yayınlanan bir çalışmada D vitamini takviyesi alan kişilerin depresyon durumunda önemli derecede iyileşmeler görüldüğü bildirilmiştir [9]. D vitamini ve diğer yorgunluk, duygu-durum bozukluğu gibi rahatsızlara sebep olacak vücut değerlerinizi doktorunuza başvurup test ettirmekte fayda vardır.

Egzersiz yapmayı günlük rutininize ekleyin. Sonbahar mevsimiyle beraber bunaltıcı sıcaklar azalacağından yürüyüş parkurları ve parklarda yürüyüş ve egzersiz yapmak hem ruh hem beden sağlığınızın iyileşmesine katkıda bulunacaktır [10]. Sonbahar depresyonu yeterli egzersizler yaparak da üstesinden gelinen bir durumdur.

REFERANSLAR

  1. Partonen, T.. Vitamin D and serotonin in winter. Medical hypotheses, 1998, 51.3: 267-268.
  2. ANGLIN, Rebecca ES, et al. Vitamin D deficiency and depression in adults: systematic review and meta-analysis. The British journal of psychiatry, 2013, 202.2: 100-107.
  3. Armstrong, D. J., et al. Vitamin D deficiency is associated with anxiety and depression in fibromyalgia. Clinical rheumatology, 2007, 26.4: 551-554.
  4. Aromatherapy: A Natural Remedy for Depression – https://www.everydayhealth.com/columns/therese-borchard-sanity-break/aromatherapy-natural-depression-remedy
  5. Duan, D., et al. Antidepressant-like effect of essential oil isolated from Toona ciliata Roem. var. yunnanensis. Journal of natural medicines, 2015, 69.2: 191-197.
  6. Chen, S., Effects of Lavender tea on fatigue, depression, and maternal‐infant attachment in sleep‐disturbed postnatal women. Worldviews on Evidence‐Based Nursing, 2015, 12.6: 370-379.
  7. Ashkenazy, T. et al., Effects of bright light treatment on depression-and anxiety-like behaviors of diurnal rodents maintained on a short daylight schedule. Behavioural Brain Research, 2009, 201.2: 343-346.
  8. Stewart, A. E., et al. Possible contributions of skin pigmentation and vitamin D in a polyfactorial model of seasonal affective disorder. Medical Hypotheses, 2014, 83.5: 517-525.
  9. Speddıng, S. Vitamin D and depression: a systematic review and meta-analysis comparing studies with and without biological flaws. Nutrients, 2014, 6.4: 1501-1518.
  10. Ströhle, A. Physical activity, exercise, depression and anxiety disorders. Journal of neural transmission, 2009, 116.6: 777.