Kemik Sağlığı
Bütün insanlar doğar, büyür ve yaşlanır. Bu süreçte vücudumuza ne kadar dikkat edersek yaşlılığımızı o kadar daha iyi geçiririz. Hepimizin ailesinde mutlaka yaşlı insanlar vardır. Hepimizin en çok korktuğu şey; bu yaşlı akrabalarımızın herhangi bir kemiğinin kırılmasıdır. Çünkü hepimiz biliyoruz ki; yaşlı bir insanın kemiği kırıldığında zor iyileşir. Peki yaşlanınca biz aynı şeyleri yaşamamak için neler yapmalıyız ? Bugünden alacağımız önlemler bize yardımcı olacak mı ? Gelin bu soruların cevabına yakından bakalım.
Kemikli İskelet
Vücuttaki en büyük kalsiyum ve fosfor deposuna ek olarak hem yapısal hem de metabolik fonksiyonlara hizmet eden önemli bir organdır. Sağlıklı kemik güçlüdür. Kemik hastalığı, kemikleri kırılmaya duyarlı hale getirir ve yaralanmalardan sonra kemik iyileşmesini geciktirir. Kemik oluşumu doğumdan önce başlar ve yaklaşık 30 yaşına kadar büyümeye ve güçlenmeye devam eder. Çoğu kemik büyümesi yaşamın ilk 20 yılında meydana gelir. Kemik yoğunluğu kaybı, 30 yaşından sonra başlar ve en büyük kayıp 50 yaşından sonra, kadınlar için menopoz döneminde, yaşanır [1].
Diyet
Kemik sağlığı için diyet, değiştirilebilen önemli bir faktördür. Kemik için önemli besin maddelerinin yetersiz alımı, kemik kaybı ve sonrasında kemik erimesi (osteoporoz) riskini arttırır. Kemik oluşumu süreci kalsiyum, protein, magnezyum, fosfor, D vitamini, potasyum ve florid gibi yeterli ve sabit bir besin kaynağı gerektirir. Bununla birlikte, manganez, bakır, bor, demir, çinko, A vitamini, K vitamini, C vitamini ve B vitaminleri dahil olmak üzere kemikle ilgili metabolik işlemler için ihtiyaç duyulan başka vitaminler ve mineraller de vardır [2].
Diyet ve Yaşam Tarzı
Bu faktörlerin iskelet sağlığına önemli katkıları vardır. C vitamini gibi meyve ve sebzeye özgü antioksidanlar osteoporozun önlenmesine yardımcı olabilir çünkü C vitamini oksidatif stresi ve ardından kemik emilimini azaltabilir. C Vitamini, kemik yapısının önemli bir bileşeni olan kollajen oluşumu için önemli bir kofaktördür ve hücrelerdeki E vitamini aktivitesini güçlendirir [3].
Bazı vitaminlerin, özellikle A ve D’nin ve kalsiyum gibi diğer besinlerin yetersiz alımı kemik sağlığını, hatta kırık durumunda kemik iyileşmesinin zamanını ve derecesini etkileyebilir. Kemik sağlığı ve kırık iyileşmesinde hem diyet hem de besin takviyesinde bulunan farklı besinlerin önemi tartışılmıştır. Hem makro hem de mikro besleyicilerin yeterli miktarlarında sağlıklı bir beslenme ile alınmasının, hem kırık riskini azaltmak hem de kırık sonrası iyileşme sürecini geliştirmek için gerekli olduğu sonucuna varılmıştır [4].
Kemiğin iç yapısı, büyüklüğü ve şekli, yerçekimi ve kas kasılması nedeniyle mekanik yüklerden önemli ölçüde etkilenir. İskelet tarafından karşılanan ortak kuvvetten daha büyük mekanik yükler, dış ve kemik ucu (trabeküler) yüzeylerde artan kemik oluşumu ve kemik dönüşümünün azalması sonucunda kemik kütlesini ve kemik boyutunu artırabilir. Bu gerçek, egzersiz ve fiziksel aktivitenin kemik sağlığı için gerekli mekanik uyaranlar sağladığını ve yaşlılarda kemik mineral yoğunluğu, kemik kütlesi ve düşmeleri ile osteoporozla ilişkili kırıkları önleme etkilerini ortaya çıkardığını gösteren çeşitli çalışmalarla kanıtlanmıştır [5].
REFERANSLAR
[1]. Dasarathy, Jaividhya & Labrador, Hallie. (2018). Bone Health in Women. Primary Care: Clinics in Office Practice. 45. 10.1016/j.pop.2018.07.011.
[2]. Palacios, Cristina. (2006). The Role of Nutrients in Bone Health, from A to Z. Critical reviews in food science and nutrition. 46. 621-8. 10.1080/10408390500466174.
[3]. Sahni, Shivani & P. Kiel, Douglas & Hannan, Marian. (2016). Vitamin C and Bone Health. 10.1007/978-3-319-32417-3_8.
[4]. Karpouzos, Athanasios & Diamantis, Evangelos & Farmaki, Paraskevi & Savvanis, Spyridon & Troupis, Theodore. (2017). Nutritional Aspects of Bone Health and Fracture Healing. Journal of Osteoporosis. 2017. 1-10. 10.1155/2017/4218472.
[5]. Mosavat, Maryam & Mirsanjari, Mitra & Omar, Siti & Sadeghi, Hassan. (2014). Bone Health, Exercise and Nutrition. Journal of Advanced & Applied Sciences. 2. 143-156.
