Chia Tohumları

Taneleri her ne kadar minik olsa da son yılların süper gıdası ya da fonksiyonel gıdası olarak adlandırılan Chia tohumlarının besleyici özellikleri çok fazla. Somondan çok daha fazla omega 3 yağ asitlerini içeren bu gıda aynı zamanda lif, protein, kalsiyum, fosfor ve çinko bakımından da zengin. Kullanımı MÖ 3500’lü yıllara dayanan chia’nın, dini törenlerde Aztek tanrılarına sunulduğu ve maya dilinde “güç” anlamına geldiği bilinmektedir. Kökeni Orta-Güney Amerika’ya dayanmakta olan Salvia hispanica L. bitkisinden elde edilen bu tohumların sağlığımıza olan desteği de oldukça fazla. İki çorba kaşığı Chia tohumu (28 gram) yaklaşık 140 kalori, 4 gram protein, 11 gram lif, 7 gram doymamış yağ, günlük alınması gereken kalsiyum miktarının % 18’ ini ve eser miktarda çinko ve bakır minerallerini içerir. Omega-3 yağ asitlerince en zengin bitki kaynağıdır. Chia tohumları aynı zamanda vücut tarafından yapılamayan dokuz temel amino asidi içermektedir. Chia tohumları gibi fonksiyonel gıdalar, beslenme dışında kolesterolü düşürmek, bağırsak sağlığını korumak gibi faydalar sunması için kullanılabileceği bildirilmiştir. Chia tohumları, sağlık bilincine sahip tüketiciler için, fırınlanmış hamur işleri ve atıştırmalıklar gibi daha az besleyici öğelere eklenerek, fonksiyonel bir bileşen haline getirilebilir.

Chia Tohumları ve Sağlık

Chia tohumları çeşitli kronik hastalıkların gelişmesini engelleyebilecek birkaç bileşen içerir. Araştırmacılar için chia tohumlarının özellikle linoleik ve alfa-linolenik (ALA) yağ asitlerince yüksek içeriği dikkat çekmiştir . Chia tohumlarındaki yağın %60’ı bu omega-3 yağ asitlerinden oluşur. 

Chia tohumları ile yapılan hayvan ve insan deneyleri çalışmalarında, omega-3 yağ asitlerinin kardiyovasküler sağlık (kolesterol düşürücü, kalp ritmi ve kan basıncını düzenleyici, kan pıhtılaşmasını önleyici, inflamasyonu azaltıcı) üzerindeki yararlı etkileri gösterilmiştir. Chia tohumlarındaki lif, esas olarak, çözünmüş lif ve müsilaj olup, nemlendirilmiş chia tohumlarının yapısından sorumlu olan maddedir. Bu lifler, kötü kolesterol olarak bilinen LDL kolesterolü düşürmeye ve sindirimi yavaşlatmaya yardımcı olabilir; bu da doygunluk hissini arttırarak kan şekerinin yükselmesini önleyebilir.

63.000’den fazla kişiden oluşan Çin toplumunda yapılan bir çalışmada, deniz mahsulleri ve bitki kaynaklarından en yüksek omega-3 yağ asitleri alımına sahip olanların, en düşük alımı olanlara kıyasla kardiyovasküler ölüm riskini % 17 oranında azalttığı bulunmuştur. Yine yapılan bir başka çalışmada yüksek miktarda ALA yiyen kadınlarda ani kardiyak ölüm riskinin % 40 azaldığı gösterilmiştir. 65 yaş ve üzerindeki 5000’den fazla erkek ve kadın ile yapılan başka bir kardiyovasküler çalışmada ise  ALA’nın daha yüksek alımları ile iskemik kalp hastalığı oluşma riskini % 50 azalttığı bulunmuştur.

Hayvan çalışmaları, chia tohumlarının, kolesterol seviyesi, kilo kaybı ve tokluk hissini arttırmaya faydalı olabileceğini göstermiştir. Bu bulgular, chia tohumlarının insan sağlığına fayda sağladığını ve destek olduğunu göstermektedir ve bitki çeşitliliği açısından zengin bir diyet ve diğer sağlıklı yaşam tarzı davranışlarının bir parçası olarak kullanıldığında hastalıkların önlenmesine katkıda bulunabileceğini doğrulamaktadır.

Kaynaklar
  1. Suri, S., Passi, J. S., Goyat, J. Chia Seed (Salvia Hispanica L.) – A New Age Functional Food. 4th International Conference on Recent Innovations in Science Engineering and Management. March 20, 2016.
  2. Koh AS, Pan A, Wang R, Odegaard AO, Pereira MA, Yuan JM, Koh WP. The association between dietary omega-3 fatty acids and cardiovascular death: the Singapore Chinese Health Study. Eur J Prev Cardiol. 2015 Mar;22(3):364-72.
  3. Albert CM, Oh K, Whang W, Manson JE, Chae CU, Stampfer MJ, Willett WC, Hu FB. Dietary α-linolenic acid intake and risk of sudden cardiac death and coronary heart disease. Circulation. 2005 Nov 22;112(21):3232-8.
  4. Lemaitre RN, King IB, Mozaffarian D, Kuller LH, Tracy RP, Siscovick DS. n− 3 Polyunsaturated fatty acids, fatal ischemic heart disease, and nonfatal myocardial infarction in older adults: the Cardiovascular Health Study. Am J Clin Nutr. 2003 Feb 1;77(2):319-25.
  5. de Souza Ferreira C, de Sousa Fomes LD, Espirito Santo da Silva G, Rosa G. Effect of chia seed (Salvia hispanica L.) consumption on cardiovascular risk factors in humans: a systematic review. Nutricion hospitalaria. 2015;32(5).