Bağışıklıkta önemli bir mikro besin: ÇİNKO

1.Çinko, adını mutlaka bir şekilde duyduğumuz bir elementtir. Bu adını mutlaka duyduğumuz eser element nedir, hangi besinlerde bulunur, eksikliğinde neler olur, bağışıklık sistemine bir etkisi var mıdır, ve en önemlisi aknelerimiz için faydalı mıdır sorularına gelin birlikte bakalım. Çinko en önemli eser elementlerden biridir Çinko (Zn) her yerde bulunan bir eser elementtir. Vücuttaki en önemli eser elementlerden biridir ve mikroorganizmaların, bitkilerin ve hayvanların büyümesi ve gelişmesi için vazgeçilmezdir. Tüm vücut dokularında ve salgılarında göreceli olarak yüksek konsantrasyonlarda bulunur, ancak tüm vücuttaki çinkonun % 85’i kas ve kemiklerde, % 11’i cilt, karaciğer, prostat ve gözün bölümlerinde yüksek konsantrasyonlarda, ve kalan diğer tüm dokularda bulunur. Yetişkin vücudundaki ortalama Zn miktarı yaklaşık 1.4-2.3 g’dir. Demirden sonra canlı organizmalarda en bol bulunan ikinci geçiş metali iyonudur. Çinko, 300’den fazla enzimin çalışmasına etkili olan tek metaldir [1].

Çinko hangi besinlerde bulunur?

Çinko, kabuklu deniz ürünleri, et, kümes hayvanları ve süt ürünleri gibi gıdalarda doğal olarak bulunur ve kahvaltı gevrekleri ve buğday unu gibi diğer yiyeceklere eklenir [2].

Çinko eksikliği nelere sebep olur?

Şiddetli çinko eksikliği, büyüme geriliği, hormon bozuklukları ve gecikmiş cinsel olgunlaşmayı içeren belirtilerle birlikte ilk kez 1960’larda gözlenmiştir. Daha sonra bildirilen çinko eksikliğinin diğer belirtileri; bağışıklık yetersizliği nedeniyle yüksek enfeksiyon oranları (örneğin, zatürree ve ishal), çeşitli cilt lezyonları, yara iyileşmesinde bozulma ve gece körlüğüdür. Kanada gibi gelişmiş ülkelerde daha hafif çinko eksikliği formları bildirilmiştir, ve hafif çinko eksikliği olan çocukların, büyüme hızının azaldığı, dikkat süresinin azaldığı ve tat işlev bozukluğu bildirilmiştir [3].

Çinko bağışıklık sisteminde önemli rol oynar

Proteinler, dokular ve organlar gibi pek çok biyolojik yapı, bağışıklık sistemi sayesinde hastalıklara karşı korunur. Bağışıklık sistemi iki tiptir: doğuştan gelen bağışıklık sistemi ve kazanılmış bağışıklık sistemidir. Doğuştan gelen bağışıklık sistemi: Vücutta bir yabancı madde (antijen) ortaya çıktığında hemen temas eden, spesifik olmayan bir savunma mekanizmasıdır. Kazanılmış bağışıklık sistemi: Uyarlanabilir bağışıklık olarak da bilinir ve antijene özgü bir bağışıklıktır [4]. Çinko, doğal ve kazanılmış bağışıklık yanıtların düzenlenmesinde rol oynayan temel bir mikro besindir. Çinko eksikliğinin ana nedeni yetersiz beslenmedir. Çinko eksikliği, hücre aracılı bağışıklık fonksiyon bozukluğuna yol açar. Sonuç olarak, bu gibi işlev bozukluğu bakteriyel enfeksiyon ve sepsise verilen cevapta daha kötü bir sonuca yol açmaktadır [5]. Çinko ve ilişkili birçok molekül, yara iyileşmesi sürecine de derinlemesine katılmaktadır [6].

Çinko, sivilce üzerindeki olumlu etkisi belirlenmesi ve sonraki çalışmalar da akne hastalarında yaygınca düşük çinko olduğunu gösterilmesi ile akne tedavisinde hem bölgesel hem de sistematik olarak yaygın olarak kullanılmaktadır [7].

 

REFERANSLAR

[1]. Chasapis, Christos & C Loutsidou, Ariadni & Spiliopoulou, Chara & Stefanidou, Maria. (2011). Zinc and human health: An update. Archives of toxicology. 86. 521-34. 10.1007/s00204-011-0775-1.

[2]. https://www.healthline.com/nutrition/zinc#sources

[3].Rangan, Anna & Samman, Samir. (2012). Zinc Intake and Its Dietary Sources: Results of the 2007 Australian National Children’s Nutrition and Physical Activity Survey. Nutrients. 4. 611-24. 10.3390/nu4070611.

[4]. Sabina Khanam (2018) Impact of Zinc on Immune Response. Immunol Curr Res 2: 103.

[5]. Gammoh NZ, Rink L. Zinc in Infection and Inflammation. Nutrients. 2017;9(6):624. Published 2017 Jun 17. doi:10.3390/nu9060624

[6]. Ogawa, Youichi & Kawamura, Tatsuyoshi & Shimada, Shinji. (2016). Zinc and skin biology. Archives of Biochemistry and Biophysics. 611. 10.1016/j.abb.2016.06.003.

[7]. Gupta M, Mahajan VK, Mehta KS, Chauhan PS. Zinc therapy in dermatology: a review. Dermatol Res Pract. 2014;2014:709152. doi:10.1155/2014/709152